برداشت غیرمجاز شن و ماسه از بستر رودخانه‌های گیلان به امری طبیعی تبدیل‌شده که این اتفاق در رودخانه سفیدرود بخش سنگر آن را به مرز نابودی کشانده است.
گیلان صدر: برداشت غیرمجاز شن و ماسه از بستر رودخانه‌های گیلان به امری طبیعی تبدیل‌شده که این اتفاق در رودخانه سفیدرود بخش سنگر به‌وفور قابل‌مشاهده است.
سبزی گیلان بهانه‌ای برای گره زدن منابع ناب آن
طبیعت زیبای گیلان به محلی برای جولان دست‌اندازان به منابع طبیعی تبدیل‌شده، به‌نوعی که چهره محیط‌زیست استان از این عارضه خدشه‌دار شده است.
ورود به رودخانه‌ها و برداشت شن و ماسه با کامیون‌ها علاوه بر اینکه نسل گونه‌های مهم گیاهی و جانوری را تهدید می‌کند به درختان و درختچه‌های بومی کنار رودخانه‌ها که بسیار در حفاظت از محیط‌زیست رودخانه و منطقه مهم هستند، آسیب جدی وارد می‌کند.
برداشت بی‌رویه شن و ماسه از رودخانه‌ها نه‌تنها گونه‌های جانوری و آبزی را در رودخانه‌ها با تهدید انقراض نسل مواجه می‌کند، بلکه محیط‌زیست خود رودخانه‌ها را نیز تخریب می‌کند.
رودخانه سفیدرود رودخانه اصلی و بزرگ‌ترین رودخانه استان و تنها محل زادآوری ماهیان خاویاری است و همچنین ۵۳ نوع گونه آبزیان و ماهی در آن زندگی می‌کنند و این برداشت‌های بی‌رویه علاوه بر تغییر مکرر بستر رودخانه، باعث از بین رفتن آبزیان و ماهیان می‌شود.
رودخانه سفیدرود ازلحاظ مهاجرت و زادوولد آبزیان به‌خصوص گونه‌های ماهیان خاویاری و گونه‌های ماهیان استخوانی از رودخانه‌های منحصربه‌فرد در حوزه جنوبی دریای خزر است اما گویی حفظ و حراست از این رودخانه ارزشمند برای برخی سودجویان و برداشت کنندگان شن و ماسه اصلاً مهم نیست و شاهد هستیم که برداشت‌های بی‌رویه شن و ماسه تخریب این رودخانه زیبا و پرخروش همچنان ادامه دارد.
درگیری بومیان منطقه با متخلفان برداشت غیرمجاز از بستر سفیدرود
یکی از اهالی منطقه با اشاره به اینکه متأسفانه مسؤولین از این اتفاق باخبرند اما اقدامی برای برداشت اصولی شن از بستر رودخانه نمی‌کنند، اظهار کرد: طبق قانون شرکت‌های شن و ماسه مجوز برداشت به عمق ۶۰ سانتیمتر را دارند اما میزان برداشت در اکثر نقاط به عمق یک ونیم متر رسیده و تخلف است.
وی با بیان اینکه مردم روستا بارها با این متخلفان درگیر شده‌اند، گفت: تاکنون توسط مسؤولان مربوطه هیچ اقدام مهمی برای توقف برداشت غیرمجاز شن و ماسه از بستر رودخانه سفیدرود صورت نگرفته است.
نابودی سفیدرود درسایه بی‌تدبیری مسؤولان
نماینده مردم شهرستان رشت در مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به اینکه رودخانه سفیدرود به دلیل برداشت غیرمجاز شن و ماسه در حال نابودی است، اظهار کرد: رودخانه سفیدرود به دلیل برداشت‌های بی‌رویه شن و ماسه به‌شدت تخریب‌شده است.
سید علی آقازاده با بیان اینکه رودخانه سپیدرود از سرمایه‌های بزرگ و ماندگار استان و کشور است، گفت: این رودخانه مملو از لایه‌های شن و ماسه است و تخریب و برداشت بی‌رویه‌ای که در این ایام بر اثر غفلت مسؤولان مربوطه صورت گرفته رودخانه را تا حد نابودی پیش برده است.
وی با تأکید بر اینکه بی‌تردید غفلت مسؤولان استانی باعث ایجاد این اتفاق تلخ شده بیان کرد: عدم مشورت و مشاوره با کارشناسان مربوطه ازجمله کارشناسان محیط زیست و آب منطقه‌ای و سازمان‌های مربوط باعث نابودی رودخانه شده است.
نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه این اتفاق نشان از مدیریت ناکارآمد استان است، افزود: بستر رودخانه سفیدرود از چند جهت مورد برداشت بی‌رویه شن و ماسه قرارگرفته و باعث نابودی آن شده است.
آقازاده با بیان اینکه ما به‌طور حتم این موضوع تا حصول نتیجه پیگیری می‌کنیم، گفت: ما به این مسئله معترض هستیم زیرا باید محیط‌زیست حفظ شود و مسئولان نیز باید به این مسئله توجه ویژه داشته باشند.
تخریب پل سنگر به دلیل برداشت بی‌رویه شن و ماسه
نماینده مردم شهرستان رشت در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه برداشت‌های بی‌رویه از بستر رودخانه سفیدرود تأسف‌برانگیز است، اظهار کرد: مسیر رودخانه سفیدرود قبل و بعد از سد سنگر به میزان یک هزار متر مورد برداشت بی‌رویه شن و ماسه قرارگرفته است.
محمدرضا احمدی سراوانی با انتقاد از وضعیت نگه‌داری رودخانه‌ها توسط سازمان‌های مربوطه افزود: پایه‌های سد سنگر از سطح زمین بیرون زده‌شده و این مسئله در آینده معضل بزرگی خواهد بود و مسئولان مربوطه باید پاسخگو این اتفاقات باشند.
وی با تأکید بر اینکه قطعاً ما پیگیر موضوع خواهیم بود، گفت: تا چه زمان باید برداشت بی‌رویه شن و ماسه را در رودخانه سفیدرود شاهد باشیم و مسؤولان پیگیر نباشند، قطعاً از این به بعد با این برداشت بی‌رویه برخورد خواهیم کرد.
صدور ۲۴ مجوز برداشت شن و ماسه، از سوی سازمان صمت
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای گیلان نیز با اشاره به اینکه درخواست‌های مجوز برداشت شن و ماسه از طریق متقاضیان بر اساس نیاز پروژه‌های عمرانی، کارگاه‌های دانه‌بندی و شهرداری‌ها به سازمان صنعت، معدن و تجارت ارسال می‌شود، اظهار کرد: سازمان مربوطه پس از بررسی‌های لازم و تأیید مستندات، موضوع را طی نامه‌ای به شرکت آب منطقه‌ای گیلان ارسال می‌کند.
مرتضی میرزایی با بیان اینکه متقاضیان مربوطه محدوده‌های مورد درخواست را طی فرم‌های مربوطه در میز خدمت شرکت آب منطقه‌ای گیلان ثبت می‌کنند، افزود: پس از سپری این مراحل، کارشناس مربوطه با در نظر گرفتن شرایط ساماندهی رودخانه و مصالح مازاد آن، ظرفیت و شرایط فنی برداشت، جزیره‌های موجود که باعث انحراف جریان آب شده و نقاطی که قابلیت برداشت دارند را مشخص می‌کند.
وی با اشاره به اینکه مشخص شدن نقاط قابل برداشت در کمیته شن و ماسه شرکت آب منطقه‌ای گیلان مطرح می‌شود، گفت: پس از تأیید این کمیته، موافقت برداشت شن و ماسه به نام کارفرما و پیمانکار پروژه‌های عمرانی یا کارگاه دانه‌بندی صادر و به سازمان صنعت، معدن و تجارت اعلام می‌شود.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای گیلان با بیان اینکه سازمان صنعت و معدن پس از بررسی‌های لازم و استعلام از سازمان حفاظت محیط‌زیست و فرمانداری مربوطه مجوز موقت برداشت مصالح رودخانه‌ای را با مدت‌زمان معین برای متقاضی مربوطه صادر می‌کند، تصریح کرد: جهت کنترل برداشت مصالح برای هرکدام از مجوزها به‌صورت جداگانه مسؤول فنی تمام‌وقت از طرف سازمان مربوطه تعیین می‌شود و صورت‌جلسه‌ای در زمان شروع و پایان برداشت مصالح تنظیم و به تأیید نمایندگان سازمان صنعت، معدن و تجارت شامل مسؤول فنی، نقشه‌بردار و کارشناس فنی و همچنین نمایندگان شرکت آب منطقه‌ای گیلان می‌رسد.
وی با اشاره به بازرسی‌های متداوم سازمان از روند برداشت‌ها افزود: همچنین در حین عملیات اجرایی برداشت محدوده‌ها توسط کارشناسان گشت و بازرسی شرکت آب منطقه‌ای مورد پایش قرار گرفته و در صورت مشاهده هرگونه تخلف، عملیات برداشت متوقف شده و مراتب جهت تصمیمات مقتضی به مراجع قضایی اعلام می‌شود.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای گیلان با اشاره به برداشت شن و ماهی در محدوده سد سنگر گفت: در سال ۱۳۹۸ در محدوده پایاب سد سنگر تا پل الزهرا (س) برای پروژه‌های عمرانی شامل پروژه احداث راه سنگر به سیاهکل، دانشگاه علوم دریایی زیباکنار، پروژه‌های عمرانی سطح استان و کارگاه‌های دانه‌بندی تعداد ۲۷ موافقت از سوی شرکت آب منطقه‌ای گیلان صادر شد که منجر به صدور ۲۴ مجوز برداشت شن ماسه، از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت شد.
تاراج سفیدرود در سایه سوءمدیریت‌ها
تغییر بستر رودخانه‌ها بی‌تردید باعث بروز مشکل در آب‌رسانی کانال‌های آب به مزارع کشاورزی می‌شود و همچنین تشدید سیل و رانش زمین را منجر می‌شود و علاوه بر آن برداشت کنندگان به‌جز بستر، از جداره رودخانه نیز برداشت می‌کنند که با بروز باران‌های شدید، جداره رودخانه‌ها ریزش می‌کند.
علی رغم ادعای معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای گیلان مبنی بر سرکشی و بازرسی متداوم از نحوه برداشت‌ها به نظر می‌رسد این نوع براشت در نشان‌دهنده عدم بازرسی مسؤولان آب منطقه‌ای و سایر دستگاه‌های نظارتی در برداشت‌های انجام‌شده است و اینکه میزان برداشت از سطح زمین ۶۰ سانتیمتر بود یا ۱۵۰ سانتیمتر؟
فارس
