معاون آموزشی – پژوهشی پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی، با اشاره به افزایش تولید پسماندهای بهداشتی و عفونی و آلودگی بیش از پیش آب های سطحی، گفت: به جای اینکه کرونا را ناجی محیط زیست بدانیم، باید بر غلبه بر کرونا و آموزش و تمرین رفتارهای زیست محیطی آگاهانه تمرکز کنیم.
گیلان صدر: دکتر نیلوفر عابدین زاده شعار امسال روز جهانی محیط زیست را «تنوع زیستی؛ فراخوان اقدام به مقابله با انقراض فزاینده گونه ها و تخریب طبیعت» دانست و اظهار کرد: روز محیط زیست در ایران در شرایطی برگزار می شود که علیرغم تاکیدات قانون اساسی کشور و ابلاغ سیاست های کلی محیط زیست از سوی رهبر انقلاب، از نظر شاخص های پایداری در وضعیت مناسبی قرار نگرفته ایم.
وی با اشاره به رتبه بندی زیست محیطی کشورها، افزود: ایران معضلات عمده ای را در حوزه محیط زیست تجربه می کند و لذا آخرین گزارش بررسی جایگاه محیط زیست ایران در میان سایر کشورها نشان می دهد که رتبه مطلوبی نداریم.
این دکترای محیط زیست، با بیان اینکه سالانه ۱۲۵ هزار هکتار از جنگل های ایران ویران می شود، گفت: با توجه به خالی بودن ۱۶۰ سد مخزنی از آب، سدسازی های بی رویه همچنان ادامه دارد و ۶۷ درصد از مساحت تالاب ها خشک شده است.
عابدین زاده ادامه داد: بخش عمده ای از تالاب های ایران به واسطه تغییر کاربری اراضی، تغییرات اقلیمی و آتش سوزی در معرض خطر خشک شدن و کاهش شدید عمق و سطح آب قرار دارند.
لزوم احیای تالاب های مرزی و جلوگیری از خشک شدن آنها
وی آلودگی هوا را از جمله مسائل اصلی محیط زیست ایران دانست و تصریح کرد: کلانشهرهای بزرگ ایران در زمره شهرهای آلوده جهان قرار دارند و وضعیت آلودگی آنها در برخی از ایام سال از حد استانداردهای جهانی نیز بالاتر است.
معاون آموزشی و پژوهشی پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی، مهمترین چالش زیست محیطی کشور را بحران آب دانست و خاطرنشان کرد: بخش عظیمی از این مشکل به عدم مدیریت صحیح منابع آبی بازمی گردد، زیرا اگر منابع آبی کشور اعم از بارش های سالیانه و آب های سطحی و زیرسطحی را ذخیره و مدیریت کنیم، مشکل کمبود آب حل می شود.
وی یکی دیگر از چالش های جدید محیط زیست در کشور را پدیده ریزگردها دانست و یادآور شد: از طریق احیای تالاب ها به ویژه تالاب های مرزی و جلوگیری از خشک شدن آنان می توانیم دیگر با ریزگردها مواجه نشویم.
عابدین زاده، با بیان اینکه از بین رفتن جنگل ها، فرسایش خاک و بیابان زایی فشار مضاعفی بر محیط زیست کشور وارد کرده است، گفت: این بحران ها در نهایت شاخص های تنوع زیستی در کشور را کاهش می دهد؛ البته تنوع زیستی در همه زیست بوم ها و در کلیه سطوح در حال کاهش است.
این دکترای محیط زیست، با اشاره به توجه ویژه برنامه ششم توسعه کشور به امر محیط زیست و رفع بحران های زیست محیطی پیش رو، یادآور شد: تصویب قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب ها و تکلیف وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست مبنی بر تعیین و تخصیص نیاز آبی زیست محیطی تالاب ها می تواند حداقل تا ۲۰ درصد تالاب های بحرانی و در معرض خطر کشور را احیا کند و در روند بهبود قرار دهد که خوشبختانه شاهد توفیقاتی در این بخش هستیم.
وی با تاکید بر لزوم افزایش اعتبارات زیست محیطی جهت جبران هزینه های ناشی از آلودگی و تخریب محیط زیست در فرایند توسعه، خواستار حمایت از مشاغل سبز شد و اظهار کرد: نیازمند کاهش ۲۰ درصدی سالانه نیاز به محل های دفن پسماند براساس برنامه ششم هستیم.
استان های شمالی با معضل پسماند دست و پنجه نرم می کنند
عابدین زاده، در ادامه به حساسیت های اکولوژیکی استان گیلان اشاره و اضافه کرد: وجود تنوع زیستی غنی، تالاب های بین المللی، زیستگاه های دارای ارزش بالای حفاظتی، جنگل های هیرکانی، اقلیم معتدل و مرطوب و بالا بودن سطح آب های زیرزمینی، محیط زیست استان را با چالش های فراوانی مواجه ساخته است.
وی عدم مدیریت فاضلاب های شهری و ورود آن به محیط های پذیرنده رودخانه ای، تخلیه فاضلاب و شیرابه های صنعتی به محیط های آبی، ورود گونه های مهاجم نظیر سنبل آبی به تالاب ها و رودخانه ها، تخریب پوشش گیاهی و… را از جمله مهمترین چالش های زیست محیطی گیلان دانست و یادآور شد: چنانچه تدابیر ویژه ای برای جلوگیری از این آلودگی ها صورت نگیرد، صدمات جبران ناپذیری به این اکوسیستم های ارزشمند وارد می شود.
این دکترای محیط زیست، با بیان اینکه گیلان مانند سایر استان های شمالی با معضل تولید پسماند دست و پنجه نرم می کند، افزود: روزانه بیش از ۲۰۰۰ تن پسماند در استان تولید و این پسماندها به مراکز دفن پسماند کارخانجات کمپوست منتقل می شود، اما اغلب این مراکز سال هاست که به دلیل عدم رعایت اصول مکان یابی زیست محیطی در حاشیه رودخانه ها و مناطق جنگلی و در مجاورت سواحل استان واقع شده اند و در صورت عدم مدیریت صحیح، آسیب جدی به منابع طبیعی و محیط زیست استان وارد می آوردند.
معاون پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی، با اشاره به ایجاد حساسیت های زیست محیطی ملی و استانی نسبت به ساماندهی مرکز دفن پسماند سراوان به ویژه طی سال های اخیر، عنوان کرد: در این راستا احداث تصفیه خانه شیرابه سراوان و زباله سوز رشت، افزایش ظرفیت کارخانجات کود آلی، احداث تصفیه خانه شیرابه بندرانزلی، احداث کارخانه کمپوست لنگرود و بهسازی کارخانه کمپوست رودسر و… پیش بینی شده و یا در دست اجراست.
وی امحای غیر اصولی پسماندهای صنعتی و تخلیه فاضلاب صنعتی شهرک ها و نواحی صنعتی به محیط های پذیرنده رودخانه ای را از دیگر عوامل آلاینده منابع آبی سطحی استان دانست و خاطرنشان کرد: از ۲۵ شهرک صنعتی موجود در استان، تنها ۱۰ شهرک صنعتی مجهز به تصفیه خانه متمرکز فاضلاب هستند و مابقی شهرک ها، فاضلاب های تولیدی خود را مستقما به منابع آبی تخلیه می کنند.
عابدین زاده متذکر شد: تخلیه فاضلاب های شهری و صنعتی و بیمارستانی و کشاورزی به رودخانه ها، گوهررود و زرجوب را به آلوده ترین رودخانه های کشور تبدیل کرده است.
وی با بیان اینکه تالاب انزلی به واسطه مشکلات زیست محیطی در فهرست مونترو قرار گرفته است، اظهار کرد: بخش زیادی از مساحت تالاب انزلی به دلیل رسوبگذاری و تصرف، قابلیت آبگیری ندارد و عمق تالاب به دنبال انباشت رسوبات آلی و معدنی در برخی از بخش ها به کمتر از نیم متر رسیده است. افزایش رسوبات در تالاب موجب کاهش میزان نفوذ اکسیژن محلول شده و در نهایت تنوع زیستی آن را به خطر می اندازد.
این دکترای محیط زیست، با تاکید بر لزوم تمرکز ویژه برنامه های توسعه ای بر حفاظت و احیای تالاب ها، تخصیص اعتبارات لازم و آگاهی بخشی به مسئولان و جوامع محلی، تصریح کرد: با مدیریت رسوبات در حوضه آبخیز بالادست تالاب انزلی، جلوگیری از ورود رسوبات آلی به تالاب از طریق مدیریت پسماندها و پساب ها و توانمندسازی دستگاه ها و جوامع ذی نفع تالاب می توانیم به خروج تالاب انزلی از شرایط بحرانی و احیای آن امیدوار باشیم.
کاهش توجه دولتمردان به محیط زیست در پساکرونا
معاون آموزشی – پژوهشی پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی، با اشاره به شیوع ویروس کرونا در جهان و پیامدهای مثبت و منفی ناشی از این بیماری بر محیط زیست، اضافه کرد: کاهش موقت گازهای گلخانه ای طی ماه های اخیر موجب خشنودی طرفداران محیط زیست در جهان شده است، اما ضربه ای که کرونا به وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم وارد کرده، می تواند برای محیط زیست غیر قابل جبران باشد!
عابدین زاده، با بیان اینکه در پساکرونا با گسترش فقر مواجه خواهیم شد، خاطرنشان کرد: گسترش فقر سبب می شود اولویت دولتمردان از توجه به محیط زیست به سمت نیازهای اقتصادی و اجتماعی کشورها تغییر کند.
وی کاهش مصرف سوخت های فسیلی و آلودگی هوا را از دیگر اثرات مثبت موقت ناشی از کرونا بر محیط زیست دانست و بیان کرد: همچنین شاهد کاهش کشتار حیوانات هستیم، اما استفاده از آب و برق و تولید زباله و مصرف محصولات پلاستیکی و ظروف یکبارمصرف افزایش یافته است.
این دکترای محیط زیست، با اشاره به افزایش تولید پسماندهای بهداشتی و عفونی و آلودگی بیش از پیش آب های سطحی به دلیل افزایش مصرف مواد شوینده و ضد عفونی کننده، گفت: به جای اینکه کرونا را ناجی محیط زیست بدانیم، باید بر غلبه بر کرونا و آموزش و تمرین رفتارهای زیست محیطی آگاهانه تمرکز کنیم./ایسنا
