• درباره ما
  • تماس با ما
شنبه 21 تیر 1404
  • Login
  • خانه
  • اجتماعی
  • اقتصادی
  • سلامت
  • فرهنگی
  • پرونده ویژه
  • یادداشت
  • طنز
  • سایر رسانه ها
No Result
View All Result
گیلان صدر
No Result
View All Result

در امکان و امتناع نواندیشی فقاهتی؛ روایتی از پروژه داوود فیرحی

14 دی 1400
in اجتماعی, اسلایدشو
0
در امکان و امتناع نواندیشی فقاهتی؛ روایتی از پروژه داوود فیرحی

گیلان صدر: عباس (حنیف) نعیمی جورشری_جامعه شناس: اگر بپذیریم که سنت تفکر در ایران چندین معاشر دارد و یکی از آن ها حوزه است، آنگاه می توان این پرسش را مطرح نمود که اندیشه در این نهاد قدیم، چه سرنوشتی بر خود دیده است. برای پاسخ بدین پرسش می توان فاعلان امر را ردیابی نمود و واکاوی کرد که کدام حوزویان به اندیشیدن به مثابه تولید دانایی پرداخته اند. اینگونه می توان نشان داد مرحوم داوود فیرحی از چنین مختصاتی برخوردار بوده است. در این راستا محورهای زیر قابل تامل است:

۱. اندیشه تابعی است از نهادهایی سپهر ساز که به تولید عناصر نو یا بازتولید عناصر پیشین مشغولند. نهاد اسلامی این رده، حوزه علمیه بوده که جایگاه تاریخی خاص خویش را رقم زده است. حضور طیف های متعدد تفکر در آن سبب شده مواضع متغیر تاریخی در بستر آن رقم بخورد. مواجهه این نهاد کهن با دستاوردهای جهان جدید نیز چندگانه بوده است. آنچنان که امواج اندیشگانی دوره معاصر همچون قانون طبیعی، آزادی مدنی، حقوق شهروندی، دیوان سالاری، عقل خودبنیاد و مساله تکنولوژی و… به تمایزات درون حوزویان منتهی شده است. شاخه ای از این جماعت، ضمن پایداری بر طریق فقاهت به هستی شناسی روشنفکری و نتیجتا روشنفکران دیندار و نواندیشی مذهبی نزدیک شدند. داوود فیرحی از این زمره بوده‌ است.

۲. تفکر به مثابه مفهوم سازی پیرامون مساله ای معین، هادی این مقال خواهد بود که مساله فیرحی بازشناسی شود. این مساله از قِبَل آثار و آرای او قابل تشخیص است. آنچنان که می توان در مرکزش این گزاره را مفهوم شناسی کرد: توانمندی فقه در مواجهه با امواج جدید فرهنگ جهانی! اینگونه مساله فیرحی از یک سو نیازهای جهان جدید است _که با حقوق طبیعی و قراردادهای نوین اجتماعی معلوم می گردد_ و از سوی دیگر بهینه سازی فقه را در نظر دارد تا پویایی خویش را در مدیریت چالش های متاخر، به نمایش بنهد. بلکه تفسیری متمایز از نحله سنتی ارائه دهد. فقه را درترادف اخلاق بنشاند و بر تمایز فقه – اخلاق، خط ابطال نهد. این تلاشی بلند دامنه بوده است با نتایج متکثر.

۳. مساله یابی فوق سبب می شود که متفکر در تمایز با پاسخ هایی قرار گیرد که “دیگران” طرح نموده اند. اینچنین است که فیرحی در عین حوزوی بودن از حوزه فراتر می رود. در عین نواندیشی دینی، به روشنفکری نمی رسد. در عین ایران گرایی مدنی از منتقدان ایران شهری می گردد. این وجوه تمایز بیانگر قدم گاه نظری متفکر است اگرچه این قدمگاه خود محل تردید و نقد بوده است. ساحت سخن این متفکر به دین تعلق می گیرد که در موضعي درون دستگاهی، تلاش دارد پاسخ هایی ارایه دارد. بناست از رقبا پیشی گیرد، در متن دین پرچم بر افروزد و در عرصه عمومی پیام دار گردد. این هدف گزاری های نظری پروژه است.

۴. این ترسیمی است از ” نواندیشی فقاهتی” که در گزاره‌ هایی تجلی دارد. ایضا ین پازل، سرفصل هایی جهت تمیز اندیشه ارایه می دهد از جمله مشروعیت، دولت، اندیشه سیاسی، دانش و اندیشه اسلامی. به نظر می رسد می توان حداقل از این چهار مولفه به عنوان ستون های سقف تفکری نام برد که نواندیشی فقاهتی نامیده می شود. فیرحی در این ریشه یابی تاریخی همچون کوششی است مستمر تا نشان دهد مشروعیت حکمرانی در گرو آرای عمومی شدنی است فلذا به عقل جدید نزدیک شود. کوششی است مستمر تا نشان دهد آشتی فقه و دموکراسی محتمل است فلذا گذر از یکی به نفع دیگری را منتفی بداند. کوششی است مستمر تا نشان دهد دولت و ملت در مختصات مشروطه و انگاره های علامه نائینی گریزی است از بن بست های محتمل عملی. کوششی است مستمر تا نشان دهد دانش و اندیشه اسلامی نه منحصر به مفاد نظری است بلکه مقامات عملی دارد که از قضا در دستگاه فقه، اثر عامه می نهد. اینچنین قطعات پازل فیرحی در مقام نواندیشی فقاهتی برساخت می شود تا مشخصا از امثال مجتهد شبستری، عبدالکریم سروش، سیدجواد طباطبایی و البته آرامش دوستدار راه جدا نماید.

۵. مساله فیرحی اگرچه خود به مولفه سازی می انجامد _که گامی است به پیش_ اما در گسترش افق های نظری هماهنگ با پدیدارهای کنونی جامعه کمتر توفیق داشته است. جامعه شناسی فرهنگی ایران بیانگر خطوط تغییراتی است که زیست فقاهتی عامه را در مرتبه ای متفاوت‌ از ادوار پیشین نشان می دهد. تحولات تکنولوژیک، کوچک شدن سبد خانوار، مساله اشتغال، سرانه تحصیلات، بحران های زیست محیطی، گسل های چند سطحی اعتماد اجتماعی و امید… تردید های جدی در انگاره های فیرحی ایجاد می کند. این وجه آسیب پذیر طرح اوست که آیا در هماهنگی تاریخی با فهم انسان ایرانی قرار دارد؟ اگرچه نمی توان ایده های او را تماما مردود شمرد می توان از تغییرات در شکل و محتوای دینداری ایرانیان پرسش نمود. امری که در هردو مولفه نمایانگر تغییرات عمیق است.

در یک جمع بندی به نظر می رسد توفیق پروژه مرحوم داوود فیرحی تابعی است از رنگارنگی ساحت فرهنگ در تنوع اقلیم و جغرافیای ایران. تنوعی که در آینه هایی چند نمود دارد. تمایزات بافت شهری و روستایی، اسلوب های رفتار محله و طایفه، متدهای هم خواهی سطوح کلان و خرد، قشری گری آیینی، معرفت دینی در مناطق و فشار حاشیه گفتمانی و جابه جایی با متن، نمونه هایی از این دست است. مساله فیرحی برای انسان مقلد و دیندار، درون مرزهای سنت راهگشایی می نماید تا حیات اجتماعی اش را اینبار در حدود جهانی بازخواني نماید.‌ اهمیت و قوت او در همین نقطه است. دستگاه نظری فیرحی یک “امکان” است برای بازخوانی فقه در سپهر مدرن. امکانی که با “اگر”هایی جدی همراه است.

Tags: تفکرداود فیرحیعباس نعیمی جورشریگیلان صدرنواندیشی فقاهتی

نوشته مشابه

به‌ ثمر رساندن پروژه‌های تحول‌ساز شهری با وجود چالش‌های مالی

به‌ ثمر رساندن پروژه‌های تحول‌ساز شهری با وجود چالش‌های مالی

by shahed
16 تیر 1404
0

«مرتضی عاطفی» شهردار بندر کیاشهر با اشاره به برنامه‌ریزی انجام‌شده از سال ۱۴۰۰، بر تحقق تدریجی تعهدات شهرداری علی‌رغم محدودیت‌های شدید اقتصادی گفت: با وجود  تنگناهای مالی، پروژه‌های تحول‌ساز شهری به ثمر رسیدند. به گزارش گیلان صدر ‌ به نقل از  واحد خبر روابط عمومی شهرداری بندر کیاشهر، «مرتضی عاطفی»...

فضای شهری‌ باید به بستری برای تجلی ارادت به شهدا و الگوسازی برای نسل جوان تبدیل شود

فضای شهری‌ باید به بستری برای تجلی ارادت به شهدا و الگوسازی برای نسل جوان تبدیل شود

by shahed
9 تیر 1404
0

به گزارش گیلان صدر و به نقل از امور ارتباطات شهرداری رشت،صبح امروز دوشنبه ۹ تیرماه،در چارچوب دومین کنگره هشت هزار شهید استان گیلان و به منظور گرامیداشت یاد و خاطره شهدای جنگ تحمیلی و شهدای مقاومت ۱۲ روزه در برابر رژیم صهیونیستی،با حضور حمید دامغانی فرمانده سپاه قدس گیلان،سردار...

ترانزیت لوله های فولادی تركیه به تركمنستان از مسیر بندر كاسپین

ترانزیت لوله های فولادی تركیه به تركمنستان از مسیر بندر كاسپین

by shahed
15 خرداد 1404
0

به گزارش گیلان صدر و به نقل از مدیریت روابط‌عمومی و امور بین‌الملل سازمان منطقه آزاد انزلی میثم محمدی‌نژاد، معاون امور بنادر و حوزه خزر سازمان، با تأکید بر اهمیت این مسیر ترانزیتی در اتصال ترکیه به آسیای مرکزی، اظهار داشت: «بندر کاسپین آمادگی کامل دارد تا با صاحبان بار...

ضرورت توسعه زیرساخت شهرک‌های صنعتی رشت

ضرورت توسعه زیرساخت شهرک‌های صنعتی رشت

by shahed
14 خرداد 1404
0

فرماندار رشت با تأکید بر نقش زیرساخت‌ها در رونق تولید و جذب سرمایه‌گذار گفت: توسعه زیرساخت‌های شهرک‌های صنعتی مرکز گیلان باید با سرعت و هماهنگی بیشتر دنبال شود. به گزارش گیلان صدر: سید اسماعیل میرغضنفری پیش از ظهر سه شنبه در دیدار با مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان گیلان اظهار...

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آخرین اخبار

به‌ ثمر رساندن پروژه‌های تحول‌ساز شهری با وجود چالش‌های مالی

فضای شهری‌ باید به بستری برای تجلی ارادت به شهدا و الگوسازی برای نسل جوان تبدیل شود

ترانزیت لوله های فولادی تركیه به تركمنستان از مسیر بندر كاسپین

ضرورت توسعه زیرساخت شهرک‌های صنعتی رشت

نشست اعضای انجمن بنادر خصوصی ایران در بندر كاسپین

رویداد ملی «سفیران خلیج‌فارس» با مشاركت پیشكسوت گیلانی قایقرانی و پاروزنی از فارور تا كیش

پرداخت اضافه کاری نیروهای شرکتی بر اساس مصوبه جدید شورا

جشنواره چای با حضور مصطفی راغب روز جمعه در جزیره استخر لاهیجان برگزار می شود

منطقه آزاد انزلی میزبان شانزدهمین نشست خبری سخنگوی دولت

تاکید بر کیفیت و تسریع پروژه‌های آسفالت شهری در رشت

آغاز عملیات نهضت آسفالت در لاهیجان

اصلاح و بازسازی ۶۰۰۰ كیلومتر دیگر از شبكه‌های فرسوده برق گیلان

اخبار پربازدید

بازگشت مرد باروتی به شهرداری رشت/ محمود باقری خطیبانی مشاور اجرایی شهردار رشت شد

بازگشت مرد باروتی به شهرداری رشت/ محمود باقری خطیبانی مشاور اجرایی شهردار رشت شد

14 آبان 1398
زمینه های همکاری “انجمن دوستی ایران و روسیه” با شهرداری رشت بررسی شد

زمینه های همکاری “انجمن دوستی ایران و روسیه” با شهرداری رشت بررسی شد

24 خرداد 1399
راه اندازی سامانه نوبت دهی تلفن همراه در مراکز درمانی تامین اجتماعی گیلان

راه اندازی سامانه نوبت دهی تلفن همراه در مراکز درمانی تامین اجتماعی گیلان

6 اردیبهشت 1399
فضای شهری‌ باید به بستری برای تجلی ارادت به شهدا و الگوسازی برای نسل جوان تبدیل شود

فضای شهری‌ باید به بستری برای تجلی ارادت به شهدا و الگوسازی برای نسل جوان تبدیل شود

9 تیر 1404
مسئولان استان پاسخگو باشند/نهاد صادر کننده مجوز خانه عفاف فخر در گیلان کیست؟

مسئولان استان پاسخگو باشند/نهاد صادر کننده مجوز خانه عفاف فخر در گیلان کیست؟

17 آبان 1400
«کوثری» جانشین فرماندهی سپاه قدس گیلان شد

«کوثری» جانشین فرماندهی سپاه قدس گیلان شد

13 آذر 1399

اخبار پر اشتراک

  • راه اندازی سامانه نوبت دهی تلفن همراه در مراکز درمانی تامین اجتماعی گیلان

    راه اندازی سامانه نوبت دهی تلفن همراه در مراکز درمانی تامین اجتماعی گیلان

    1778 shares
    Share 711 Tweet 445
  • مسئولان استان پاسخگو باشند/نهاد صادر کننده مجوز خانه عفاف فخر در گیلان کیست؟

    1647 shares
    Share 659 Tweet 412
  • اولین مرکز اختلالات اُتیسم استان با سرمایه گذاری بخش خصوصی در رشت افتتاح شد

    1411 shares
    Share 564 Tweet 353
  • هشدار در خصوص خطر اپلیکیشن لایکی برای نوجوانان/در لایکی هیچ مرز اخلاقی مشخصی وجود ندارد

    1271 shares
    Share 508 Tweet 318
  • شرح فاجعه؛ نامهٔ آسیا ابتهاج به مسعود بهنود

    1256 shares
    Share 502 Tweet 314

گیلان صدر

دسترسی سریع

  • درباره ما
  • تماس با ما

شبکه های اجتماعی

کلیه حقوق مادی و معنوی مطالب این پایگاه خبری_تحلیلی محفوظ میباشد.

استفاده از مطالب با ذکر منبع بلا مانع میباشد . انتشار مطالب به معنی تایید محتوای آنها نیست |  سئو کیورد

No Result
View All Result
  • خانه
  • اجتماعی
  • اقتصادی
  • سلامت
  • فرهنگی
  • پرونده ویژه
  • یادداشت
  • طنز
  • سایر رسانه ها

eRasaneh_Trustseal(82722, true);

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In