دکتر یسنا به‌منش، با اشاره به اینکه مسمومیت در اثر عوامل مختلفی رخ می‌دهد، اظهار داشت: مهمترین علل مسمومیت‌ها مواد شیمیایی، سموم دفع آفات نباتی، منوکسیدکربن، داروها، مواد مخدر و محرک، مواد غذایی، قارچ ها و گیاهان سمی، گزش جانوران سمی و فلزات سنگین مانند جیوه و سرب است.
وی به آمار سازمان پزشکی قانونی درمورد میزان مرگ و میر بر اثر مسمومیت‌ها، اظهار کرد: سالانه در حدود 5 هزار و 600 نفر در کشور بر اثر انواع مسمومیت‌ها جان خود را از دست می‌دهند و بیش از 50 درصد از موارد مرگ ناشی از مسمومیت، به دلیل عوارض ناشی از سوء مصرف مواد مخدر و محرک است.
دبیر ستاد مرکزی اطلاع‌رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو افزود: دومین عامل مسمومیت منجر به مرگ، با شیوعی در حدود 20 درصد، سموم از قبیل سموم دفع آفات نباتی، قرص برنج و جونده کش ها، الکل و متانول، سیانور و سرب می باشد. مسمومیت های دارویی با درصدی نزدیک به 13 درصد سومین عامل مرگ ناشی از مسمومیت‌ها است و در نهایت مسمومیت با منوکسید کربن با شیوعی مشابه مسمومیت دارویی، منجر به مرگ ناشی از مسمومیت در کشور ایران می‌شود.
عامل مراجعه 46 درصد مسمومان به بیمارستان ها دارویی است
وی اظهار کرد: این در حالیست که شیوع مسمومیتهای مراجعه شده به بیمارستان ها کمی متفاوت است. داروها با شیوع 46 درصد، اولین عامل مسمومیت و مراجعه به بیمارستان هستند.
به‌منش تصریح کرد: بر اساس بررسی های صورت گرفته در سال 96، از میان نزدیک به 100 هزار نفر مراجعه کننده مسموم به بیمارستانها، 41 هزار نفر مسمومیت دارویی داشته اند. در 6 ماهه اول سال 97 نیز، از میان 55 هزار مراجعه به بیمارستانهای کشور، 22 هزار مورد دچار مسمومیت دارویی بوده اند که 40 درصد از کل مسمومیت ها را شامل می‌شود.
تهران در صدر مراجعه مسمومان دارویی به بیمارستانها
به گفته دبیر ستاد مرکزی اطلاع‌رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو، بیشترین مراجعات مسمومیت دارویی در سال 96 از بیمارستان های مرجع مسمومیت شهر تهران به میزان 7 هزار نفر گزارش شده است و شهرهای شیراز و اصفهان هر یک با 5 هزار و 500 مراجعه مسمومیت و شهرهای مشهد، ارومیه، لرستان، گلستان، کردستان و کرمانشاه با تعداد 3 هزار هزار و 500 مسمومیت دارویی ثبت شده، بیشترین تعداد مسمومیت دارویی را به خود اختصاص داده اند.
وی ادامه داد: پس از مسمومیت دارویی با شیوع 40 درصد در کشور، مسمومیت با مواد اعتیاد آور (مانند ترامادول، متادون، تریاک، شیشه، حشیش، هروئین و مرفین) به میزان 23درصد، بیشترین تعداد مسمومیت را شامل می شود.
وی ادامه داد: همچنین گزیدگی‌ها با 13 درصد، مواد شیمیایی 9 درصد، الکل 4 درصد، سموم کشاورزی 3 درصد، منوکسید کربن 2درصد و قرص برنج و قارچ و مواد غذایی سمی هر کدام یک درصد از دیگر مسمومیتهای ثبت شده در بیمارستانهای کشور هستند.
بیشترین مسمومیت دارویی با بنزودیازپین‌ها
وی با اشاره به اینکه از میان داروها، بیشترین مسمومیت با شیوعی در حدود 30 تا 50 درصد، در مورد داروهای موثر بر سیستم مغز و اعصاب به خصوص بنزودیازپین‌ها و سپس با اختلاف زیاد، با داروهای ضدافسردگی و ضد جنون است، افزود: داروهای مسکن غیر مخدر نیز عامل 20 درصد از مسمومیت های دارویی هستند.
به گفته دبیر ستاد مرکزی اطلاع‌رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو، ترامادول و متادون دو دارویی هستند که به دلیل ماهیت مخدری که دارند در دسته مسمومیت با ترکیبات مخدر و محرک طبقه بندی می شوند. ترامادول و متادون جمعا، علت 65 تا 70 درصد از مسمومیت های ناشی از ترکیبات مخدر مراجعه شده به بیمارستانها هستند.
وی با بیان اینکه مسمومیت بالای متادون به رغم عدم عرضه این دارو در داروخانه ها، می تواند به دلیل عرضه قاچاق آن در بازار سیاه باشد، خاطرنشان کرد: متاسفانه بیشترین مراجعه به دلیل مسمومیت ناشی از ترکیبات مخدر، مربوط به شهر تهران است. بطوریکه 6 هزار نفر در سال96، در اثر مسمومیت با ترکیبات مخدر به بیمارستان های تهران مراجعه کرده اند.
به‌منش ادامه داد: پس از ترامادول و متادون، 20 درصد از مسمومیت های ناشی از ترکیبات مخدر مربوط به تریاک، 6 درصد شیشه و مابقی مربوط به مصرف حشیش، هروئین و مرفین است.
50 درصد مرگ با سموم به قرص برنج اختصاص دارد
وی با بیان اینکه در 5 ماهه اول سال 97 میزان مرگ براثر مصرف قرص برنج نسبت به مدت مشابه سال 96، بیش از 30 درصد افزایش یافته است، عنوان کرد: سازمان پزشکی قانونی کشور از میان سمومی مانند الکل، قرص برنج، سموم دفع آفات نباتی، جونده‌کش‌ها، سیانور و سرب، علت مرگ 50 درصد از افرادی که با این مواد مسموم شده اند، قرص برنج اعلام کرده است. بطوریکه در سال گذشته 640 نفر جان خود را بر اثر تماس خوراکی یا تنفسی با این سم قرص برنج از دست داده اند.
وی با اشاره به آمار مسمومیت با الکل نیز اظهار کرد: 122 نفر در سال 96 به دلیل مسمومیت با الکل جان خود را از دست داده اند که این آمار در سال جاری به دلیل مسمومیت دسته جمعی با الکل در برخی از استان‌های کشور بسیار بیشتر از سال گذشته بوده است.
دبیر ستاد مرکزی اطلاع‌رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو خاطرنشان کرد: نکته مهم درمورد مسمومیت با الکل آن است که به محض بروز علائمی مانند عدم تعادل، مشکلات گوارشی، دید برفکی دوبینی و تاری دید به مراکز درمانی مراجعه شود. چراکه با گذشت زمان شرایط فرد مسموم به شدت وخیم می شود و ممکن است منجر به مرگ شود.
منبع: تسنیم
