دستگیری و محکومیت و تحتفشار قراردادن روزنامهنگاران و مدیران برخی روزنامهها و نشریات منتقد به حبس، تبعید و …. شرایطی را رقم زدهاند که روزنامهنگاری و رسانه نگاری چه مکتوب و چه دیجیتالی دچار افول، افت و سختیهای متنوع شدهاند.
به گزارش گیلان صدر؛ علی کریمی پاشاکی یکی از پیشکسوتان عرصه رسانه در استان گیلان در یادداشتی به مناسبت روز خبرنگار نوشت: رسانه نگاری یا همان روزنامهنگاری در ایران در بخش مطبوعات سختترین روزهای حیات خود را از بدو پیدایش تا به امروز تجربه میکند. شمار نسخههای کاغذی به کمترین حد خود رسیده، برخی روزنامهنگاران باسابقه دیگر انگیزهٔ سالهای پیش خود را ندارند، جوانان جویای نام کمتر میتوانند افقی پیشروی آیندهٔ خویش ترسیم کنند و ظهور شبکههای اجتماعی این پرسش را به وجود آورده که نکند دوران روزنامههای کاغذی یا همان مطبوعات مکتوب به سر آمده و مخاطبان هر آنچه را میخواهند، میتوانند درگوشیهای تلفن همراهشان پیدا کنند. کار به جایی رسیده که برخی کارشناسان سخن از بحران مخاطب و مرگ مطبوعات مکتوب گفتهاند و دیگران را به خداحافظی با اینگونه از رسانهها تشویق میکنند.
آیا افول مطبوعات صرفاً محصول ظهور رسانههای نوین و مجازی است؟
قطعاً نمیتوان منکر اهمیت و اثرگذاری رسانههای دیجیتالی و نوین شد، اما شاید یکبار هم بد نباشد به این پرسش بپردازیم که آیا افول مطبوعات صرفاً محصول ظهور رسانههای نوین و مجازی است؟ اگر نه آیا نمیتوان برای برداشتن موانع پیش رو تلاش کرد؟
آیا مطبوعات مکتوب و نشریات ایران نمیتوانند دوباره روزهای اوج را تجربه کنند یا اوجی دیگر و متناسب با جهان جدید را رقم بزنند؟
مطبوعات مکتوب همواره بزرگترین مرکز پرورش روزنامهنگاران بزرگی بودهاند.
باید قبول کنیم که مطبوعات مکتوب و نشریات جدا از تمام کارکردهایشان، همواره بزرگترین مرکز پرورش روزنامهنگاران بزرگی بودهاند. ساختار نشریات و مطبوعات مکتوب، خلاف رسانههایی که این روزها مخاطبان به آنها رجوع میکنند، بهگونهای بوده و هست که میتواند محلی برای انتقال تجربیات به روزنامهنگاران تازهکار و پرورش آنان باشد.
شمار عظیمی از روزنامهنگاران بزرگ و باسابقه و خوشسابقهٔ ایران، دستپروردهٔ تحریریههایی هستند که در آنها، ساعتها روی یک موضوع بحث میشود و یک ایدهٔ اولیه بر اثر گفتوگو و نقد، به گزارشی اثرگذار یا یادداشتی تأملبرانگیز تبدیل میشود.
مفهوم «تحریریه» همان حلقه مفقودهٔ روزنامهنگاری امروز با رسانههای مدرن و دیجیتالی است.
این همان اتفاقی است که در مورد آنچه امروز رسانههای جدید مینامیم، به طور کامل نمیافتد. بماند که این اتفاق جدا از محصولی که بار میآورد، بزرگترین عامل برای آفریدن اشتیاق و شور بهعنوان عنصر ضروری روزنامهنگاری در میان روزنامهنگاران است.
گزارشها و رسانههای مکتوب و کاغذی اهم از روزنامهها، هفتهنامهها و … عموماً حاصل تحقیق صورتگرفته و در یک گروه و بررسی مداوم کار کارشناسی شده است که به روزنامهنگار یاری میرسانند تا بارش را به منزل برساند. مفهوم «تحریریه» همان حلقه مفقودهٔ روزنامهنگاری امروز با رسانههای مدرن و دیجیتالی است، «جایی برای هماندیشی و تضارب آرا. »
چرا بسیاری از رسانههای مکتوب با مفهوم تحریریه وداع کردهاند
اگر این نبود هر روزنامهنگاری به خانهاش میرفت و آنجا هر چه دلتنگش میخواست مینوشت و به رسانهٔ مربوط ایمیل میکرد. حال میتوان این پرسش را مطرح کرد که چرا بسیاری از رسانههای مکتوب اعم از روزنامهها و هفتهنامهها و … عملاً با مفهوم تحریریه وداع کردهاند و چرا برخی روزنامهنگاران دیگر حاضر نیستند تمام روزشان را در تحریریه بگذرانند؟
افول حیرتانگیز «اقتصاد فرهنگ» در روزنامهنگاری ایران
احتمالاً پاسخهای بسیاری برای این پرسش وجود دارد؛ اما قطعاً یکی از مهمترینشان، افول حیرتانگیز «اقتصاد فرهنگ» در روزنامهنگاری ایران بوده است. چون روزنامهها و هفتهنامههای ایرانی کمتر توانستهاند تبدیل به یک «بنگاه مطبوعاتی» شوند و ازاینرو نتوانستند ضرورتهای بازارهای جدید را درک کنند که از دل توسعه تکنولوژیک برآمده است. نتیجه این شد که اقتصاد و نشریات مکتوب اعم از روزنامهها و هفتهنامهها هر روز ضعیفتر شده است.
دخالت نهادهای مختلف حاکمیتی در کارکرد مطبوعات و رسانههای دیجیتالی
درضمن یک دلیل دیگر از دلایل افت و افول روزنامهنگاری محدودیتهای فراوان و بعضاً فراقانونی و دخالت نهادهای مختلف حاکمیتی در کارکرد مطبوعات و رسانههای دیجیتالی، اعم از وبگاهها، شبکههای اجتماعی و فضای مجازی است.
دستگیری و محکومیت و تحتفشار قراردادن روزنامهنگاران
دستگیری و محکومیت و تحتفشار قراردادن روزنامهنگاران و مدیران برخی روزنامهها و نشریات منتقد به حبس، تبعید و …. همه با شرایطی را رقم زدهاند که روزنامهنگاری و رسانه نگاری چه مکتوب و چه دیجیتالی دچار افول، افت و سختیهای متنوع شدهاند و تمام این عوامل و شرایط، روزگار بسیار سختی را برای روزنامهنگاران، خبرنگاران و رسانه نگاران واقعی به وجود آورده است.